Cuestionario U4: A xeosfera (2ª parte)

 1. A enerxía xeotérmica é aquela que se obtén do calor interno da Terra, pódese obter das rocas ou de auga hidrotermal. Actualmente en España aínda supón unha pequena parte da produción total e non temos rexistros dela a grandes profundidades. Obtense empregando colectores enterrados que extraen calor da terra e cunha bomba de calor se transporta á casa ou edificio. As zonas con potencial xeotérmico son Galicia, o Sistema Central, o noroeste de Castela e León, Cataluña, Andalucía e Canarias, que é a comunidade que mellor cumpre cas características necesarias. A empresa líder en isto no noso país é Geoter con máis de de 14.000 kW instalados e máis de 120.000 metros perforados. 

                                        

2. 

• Terremoto de Chile: É o máis forte rexistrado, aconteceu o 22 de maio de 1960. Deixou varias cidades destruídas cunha intensidade de 9.5 na escala de Ritcher. A este terremoto seguiuno un tsunami que onde as augas do Río Calle Calle chegaron ata a cidade de Valdivia asolagándoa. 
• Terremoto de Alaska: Tivo lugar o 28 de marzo de 1964 na zona centro sur de Alaska cunha magnitude de 9.2 na escala de Ritcher. a cidade máis afectada foi Anchorage. Este tamén viu acompañado de un tsunami grande e 20 pequenos, a ola máis alta alcanzou os 67 metros.
• Terremoto de Sumatra: Ocorreu o 26 de decembro de 2004 na costa oeste de Sumatra do Norte, cunha intensidade de 9.1 na escala de Ritcher. Logo del viu un tsunami que afectou as costas do océano índico, especialmente Indonesia, India e Siri Lanka. A cifra de mortos e desaparecidos foi de 230 mil persoas.
• Terremoto de Xapón: Tivo lugar no 2011 afectando a costa de Honschu, a 212 km de Tokio. Foi de magnitude 9 na escala de Ritcher con epicentro no mar. Posteriormente ocorreu un tsunami con olas de 10 metros, que causaron a maioría de mortes e danos, danando incluso a central nuclear de Fukushima, filtrando material radioactivo. 
• Terremoto de Kamchatka: Ocorreu o 4 de novembro de 1952 en Kamchatka, Rusia, con magnitude 9 na escala de Ritcher. Viu seguido dun tsunami que afectou a esa zona e a outros lugares como Hawaii, California, Alaska, Chile e Nova Zelanda. 

                                        

3. Os principais riscos dos volcáns son os fluxos de lava, os lahares que se forman, as cinzas que saen e supoñen un risco principalmente para a aviación e os gases nocivos que emite, xerando así tamén contaminación atmosférica e cambio climático. Tamén podemos velos como un recurso natural. As erupcións volcánicas levan á superficie minerais, principalmente de tipo metálico, e pedras preciosas como o zafiro, o rubí e os diamantes. Ademais o vapor que emiten pode ser empregado como fonte de enerxía xeotérmica para producir enerxía eléctrica.

  

4. Unhas das maiores inundacións ocorridas foi debido ao desbordamento do Amazonas no 1953, provocado por fortes diluvios, que causaron o fluxo de 370.000 metros cúbicos de auga por segundo. Foi responsable do 20% da descarga de auga doce do planeta nos océanos. 

                                     

Un exemplo de fluxo de lodo foi o acontecido en Sidoarjo, Indonesia. Comezou no 2006 e espérase que continúe durante os próximos 25-30 anos dende que comezou, aínda que o fluxo foi contido por diques dende 2008 seguen a haber inundacións ocasionalmente que interrompen as carreteiras e aldeas. No seu máximo punto arroxou 180.000 metros cúbicos de lodo por día.

                                          

Un desprendemento de terra, pedras e lodo foi o que aconteceu no suroeste de China, deixando sepultado todo un pobo. Ocorreu en xuño de 2017 na aldea Xunmo, pertencente á provincia de Sichuan, debido as fortes choivas deixando numerosas casas destruídas e persoas mortas.

                                       

6. Os riscos da enerxía nuclear son a radiación, que pode causar feridas, alteracións xenéticas, cancro e malformación nos fetos; o perigo e a dificultade de almacenar a basura nuclear; pode supor o comezo dunha guerra nuclear con armamento atómico. En Chernobil tivo lugar o peor accidente nuclear da historia. Ocorreu o 25 e 26 de abril de 1986 na central de Vladímir Ilich Lenin, no norte de Ucrania. O 25, como era habitual, había programado un mantemento de rutina dun dos reactores nucleares. Os traballadores incumpriron o protocolo de seguridade, polo que explotou o núcleo expulsando material radioactivo. A pesar da morte de dous empregados na explosión e da hospitalización de outros traballadores e bombeiros non se evacuaron as zonas próximas á central. Nun primeiro momento negaron o accidente, pero remataron admitíndoo o 28 de abril e evacuando a 335.000 persoas e se determinou unha zona de exclusión 30km arredor do reactor. Nos anos posteriores máis de 6.000 nenos e xóvenes padeceron cancro de tiroides. Na fauna e flora tamén tivo un gran impacto, unha zona cercana recibiu o nome de "Bosque Vermello" posto que as árbores colleran un ton vermello debido á radiación ata que logo morreron. Agora, pasados 30 anos dende que ocorreu, afírmase que a zona non será habitable ata dentro de polo menos 20.000 anos. Os restos do reactor atópanse dentro dunha estrutura de aceiro fabricada no 2016 e as labores de limpeza continuarán ata o 2065.

  

Cuestionario U4: A xeosfera (1ª parte)

1. As dorsais orixínanse pola separación de dúas placas tectónicas . Cando isto ocorre a codia fractúrase e o magma ascende formando nova codia. Ocorre no océano xerando unha especie de cordilleiras de gran distancia baixo o mar.

As zonas de subdución son aquelas zonas nas que se dá un choque entre dúas placas tectónicas, meténdose unha por debaixo da outra, a partir deste choque tamén se poden formar oróxenos.

Unha falla transformante é o borde de desprazamento lateral dunha placa respecto a outra.

2. No leste de África sitúase un rift, ou sexa unha zona na que dúas placas contiguas se separan, neste caso a placa africana divídese en outras dúas, a placa somalí e a placa nubia. Aparecendo así unha enorme greta de uns 3.000km , o que dará lugar nun período duns 10 millóns de anos á separación da placa somalí de África e a formación dunha conca oceánica. 

                            

No Mediterráneo evapóranse grandes cantidades de auga, polo que se mantén grazas a auga que lle chega dende o Atlántico polo Estreito de Xibraltar. Se a placa africana e a euroasiática se aproximaran ata chocar pecharían ese paso de auga, a longo prazo isto faría que o Mediterráneo rematara secando.

En California atópase a Falla de San Andrés, ocasionada por dúas placas, a pacífica e a norteamericana, que se moven lateralmente con direccións opostas. A parte norte e media da falla rompéronse hai anos, pero o que preocupa é a zona sur de esta, onde tería que haber un terremoto cada 150 anos, pero hai 300 que non hai polo que a tensión segue acumulándose, o que provocará un terremoto moito máis grande e que California se separe formando unha illa.

                               

3. Os montes Urais forman unha das cordilleiras máis antigas do planeta, a súa idade estímase entre os 250 e 300 millóns de anos. Comezouse a formar durante finais do Carbonífero e o Pérmico a partir de movementos de colisión que provocaron que a codia chocara entre si ata que se levantou e formou as montañas. Debido a súa antigüidade observase unha gran erosión polas condicións climáticas do xeo, o desxeo, os ventos, as precipitacións, etc. Por isto os seus picos están desgastados e non teñen unha gran altitude. 

                            

4. A crioclastia é o proceso de fragmentación das rochas debido as tensións producidas ao conxelarse a auga contida nas súas gretas, fracturas e poros. 

5. Os lahares son fluídos compostos por sedimentos volcánicos e unha gran cantidade de auga. Pódense provocar pola saturación de auga nos macizos volcánicos xa sexa por precipitacións ou desxeo, provocando o arrastre de materiais, polo que poden ocorrer aínda que o volcán non estea en erupción. Ou sexa, os lahares son avalanchas de produtos volcánicos que ao ser un fluxo busca os cauces dos ríos para continuar o seu percorrido. Poden ser fríos ou quentes dependendo das condicións volcánicas e do material que arrastren. Son moi destrutivos debido a gran velocidade que alcanzan e a súa alta densidade. 

 

6. A oxidación é a reación química a partir da cal un átomo cede  electróns aumentando o seu estado de oxidación. O axente químico responsable da oxidación é un axente oxidante, que é un elemento químico que capta os electróns aumentando a súa carga negativa, ou sexa, é reducido. Xeralmente é o osíxeno.                               

                                               

As disolucións son a erosión química que se produce nas rocas solubles, o responsable é un axente disolvente, a auga. 

A carbonatación é unha reacción química na que o hidróxido de calcio reacciona co dióxido de carbono e forma carbonato cálcico insoluble, polo tanto o axente químico é o dióxido de carbono. 

A hidrólise é unha reacción química da auga cunha sustancia. O axente químico polo tanto é a auga pero dividida nun ión hidroxilo OH- e un ión H+. 

 

Cuestionario U3: A hidrosfera (2ª parte)

 1. A seca é un período de tempo con un valor de precipitacións menor ao que é normal nese lugar.Considérase seca cando chove menos de 50 ml/cm2.

• Seca meteorolóxica: Escaseza continuada das precipitacións. Dá lugar aos demais tipos de seca. 
• Seca hidrolóxica: Diminución da dispoñibilidade de augas superficiais e subterráneas que impide abastecer todas as necesidades.
• Seca agrícola: Deficiencia da humidade necesaria para un cultivo nunha zona. 
• Seca socioeconómica: Ocorre cando algún sector económico vese afectado pola escaseza de auga, con consecuencias económicas desfavorables.

2. A desertización e as secas nalgunhas partes do mundo, a pesar da cantidade de auga que existe, son debidas á desigual repartición desta (debida sobre todo á latitude). Nalgunhas zonas as precipitacións e a dispoñibilidade de auga son moito maiores (falando de auga doce). Isto tamén dependerá do número de habitantes que haia nese sitio empregándoa e das actividades que se realicen que a precisen (agricultura, gandería...). 

3. O uso consuntivo, ou sexa con consumo, é aquel no que a auga unha vez usada non se devolve ao medio do que se extraeu ou non se fai do mesmo xeito, polo que non se pode volver a empregar. Por exemplo a auga empregada en gandería , agricultura, industria... Nos usos non consuntivos, sen consumo, a auga empregada devólvese despois ao medio de onde se extraeu, xa que non se gasta e se pode volver a usar. Como no caso da auga que empregamos para para ocio (bañarnos nas piscinas, mares...), como vía de transporte con barcos ou como fonte de enerxía eléctrica en centrais hidroelétricas. 

4. Nas centrais hidroélectricas de embalse a auga procedente dun río é embalsada nunha presa. Logo a auga é conducida por unha zona máis estreita ata unha turbina conectada a un xenerador eléctrico.  A enerxía cinética da auga convértese en enerxía eléctrica e esta é devolta ao río igual que se colleu. Nas centrais de auga fluínte ou de pasada aproveitase a caída natural da auga. Desvían o cauce da auga e diríxeno ata unhas turbinas para aproveitar a súa enerxía, logo a auga é devolta a través dunha canle de desagüe. A vantaxe das de embalse fronte as de fluíntes é que ao almacenar a auga pode regulala, por iso se pode seguir empregando durante todo o ano aínda que haia secas. en cambio nas de fluínte isto é unha desvantaxe, pois cando hai un exceso de caudal a auga pérdese porque reboza e cando hai secas é difícil producir enerxía con este método. O inconveniente das de fluínte é que producen pouca enerxía, ao contrario das de embalse. As vantaxes en xeral son que son limpas, xa que non xeran contaminantes. Polo tanto tamén é segura xa que non xera residuos tóxicos. As desvantaxes son que provocan un impacto no medio ambiente xa que a construción destas centrais xera cambios nalgúns ecosistemas. Pode verse afectada polas secas e o seu custo inicial é elevado. 

5. Algunhas enfermidades relacionadas ca contaminación da auga son: 

• Diarrea: Provoca a perda de líquido e electrolitos, o que supón deshidratación que pode levar á morte.
• Disentería: Provocada por bacterias, causa diarrea.
• Cólera: Infección bacteriana aguda do intestino que provoca diarrea e vómitos, polo que tamén pode causar deshidratación aguda e a morte. 
• Paludismo: Enfermidade provocada por un parasito transmitido por mosquitos que habitan en zonas de auga estancada ou con pouca calidade. 
• Esquistosomiasis: É causada por parasitos que penetran a pel das persoas que se lavan en fontes de auga contaminada, provocando infeccións que danan o fígado, os intestinos, os pulmóns e a vexiga, entre outros órganos. 
• Tifus: Provocada por bacterias, causa febre, diarrea, vómitos, e inflamación do bazo e do intestino. 
• Febre tifoidea: Provoca dor de cabeza, náuseas, perda do apetito...

Aínda que hai moitas máis como anemia, dengue, polio, tinea, malaria, toxinas cianobacteriais, hepatitis e un longo etcétera. 

6. A autodepuración é un proceso natural mediante o cal as masas de auga eliminan a materia extraña e restablecen o equilibrio. Isto dependerá do caudal do río, que permite diluir o vertido e facilitar a súa posterior degradación, da turbulencia da auga, que aportará osíxeno ao medio favorecendo a actividade microbiana, sobretodo de bacterias aerobias que consumen materia orgánica con axuda do osíxeno disolto na auga e da natureza e tamaño do vertido. Esta autodepuración tamén se produce grazas á actividade fotosintética dalgúns vexetais que degradan os compostos contaminantes. 

7. A eutrofización é o proceso que consiste no enriquecemento da auga con nutrintes, a un ritmo que non pode ser compensado pola mineralización, de xeito que a descomposición do exceso de materia orgánica produce unha diminución do osíxeno nas augas profundas. Ocorre principalmente en augas estancadas.

Os climas cálidos favorecen o proceso e as masas de auga pouco profundas son máis propicias a isto. Tamén inflúe o relevo, nas zonas con poucas árbores que suxeten o solo e con abundantes precipitacións é máis probable a erosión e que esta arrastre os nutrientes ata a auga. Tamén pode ocorrer pola descomposición e excreción de organismos ou por causas artificiais como o vertido de residuos industriais, agrícolas ou urbanos, polo exceso do emprego de fertilizantes, polo uso de deterxentes con grandes cantidades de fósforo ou se chegan as augas residuais de granxas ou dos sistemas de alcantarillado. Cando algo de isto ocorre favorécese o crecemento excesivo de materia orgánica, algas e outras plantas acuáticas que cobren a superficie. Isto enturbia a auga, que impide que a luz penetre ata o fondo. Polo que a vexetación do fondo non pode realizar a fotosíntese e morre, xerando que outros microorganismos como bacterias se alimenten da materia morta, consumindo o osíxeno que precisarían os peixes e moluscos, e á vez xera a aparición de algas tóxicas e microorganismos patóxenos.

En resume, as masas de augas eutróficas teñen un alto nivel de productividade e de biomasa en todos os niveis tróficos, proliferan as algas, hai un crecemento intenso das plantas acuáticas e a auga profunda é pobre en osíxeno, tendo consecuencias moi graves para o ecosistema. 

Cuestionario U3: A hidrosfera (1ªParte)

 1. Os cambios da materia son ocasionados pola acción do frío ou do calor. No ciclo da auga ocorre o mesmo: A evaporación é ocasionada polo aumento de temperatura pasando a auga de líquido a gaseoso. A solidificación é o proceso polo cal a auga líquida se converte en xeo debido ao descenso de temperaturas. A condensación é o paso de gaseoso a líquido cando choca cunha superficie máis fría. A fusión é o proceso mediante o cal o xeo se derrete pasando a líquido polo aumento de temperatura. O que o mantén no tempo son a enerxía do sol (cara arriba) e a gravidade (cara abaixo).

2.

•  Infiltración: Refírese acción de introducir unha substancia líquida no chan ou algún corpo. No relativo á auga ten que ver co ciclo hidrolóxico. É a penetración da auga nas distintas capas permeables da Terra. A función é evitar as erosións do chan, nutrir as plantas e evitar inundacións na superficie. 
• Escorrentía: É a auga da chuvia que se despraza por unha superficie, dende zonas máis elevadas ás máis baixas (océanos). Aparece cando o chan non ten capacidade de infiltración para esa cantidade de auga.
• Evapotranspiración: É a cantidade de auga do chan que volve á atmosfera por causa da evaporación e da transpiración das plantas. 
• Nivel freático: É un punto de profundidade das augas subterráneas no que a presión de auga é equivalente á atmosférica. 

3. Un acuífero é unha reserva de auga debaixo da superficie terrestre, permiten a circulación da auga a través de gretas e porosidade da súa estrutura.  Están formados por unha ou máis rocas capaces de almacenar auga, augas pluviais infíltranse no chan ata encher os ocos delas. No noroeste do Sáhara atópase un gran acuífero, é un acuífero fósil, esténdese ocupando 1.000.000 km2 baixo os territorios de Argelia, Libia e Túnez, formando o Sistema Acuífero do Sáhara Septentrional. 

 

4. Os humedais son os territorios que presentan augas subterráneas de escasa profundidade ou augas superficiais. Habitúan ser terreos chás que se inundan intermitentemente ou permanentemente, segundo o caso, que están interrelacionados cos seres vivos que os habitan e son regulados polas condicións climáticas. Os pantanos ou as marismas son exemplos de humedais. Teñen unha gran importancia para a supervivencia humana. Albergan unha gran cantidade de biodiversidade que axuda a modular as condicións climáticas e o ciclo hidrolóxico. Son un subministro de auga doce, de alimentos e de materiais de construción, controlan as crecidas e as secas, recargan as augas subterráneas e regulan o carbono atmosférico polo que mitigan o cambio climático.

5. O calor específico da auga é máis elevado que o das outras substancias, o que quere dicir que para aumentar a súa temperatura precisa dunha gran cantidade de calor, por iso tarda en quentarse. Isto fai que actúe como regulador térmico, xa que cando aumenta a temperatura do planeta as grandes masas de auga absorben e almacenan este calor. Ocorre o mesmo ao arrefriarse, faino amodo, polo que no inverno o arrefriamento gradual da auga quenta o aire. É por iso que nas zonas costeiras os cambios estacionais son menos radicais que nas rexións internas. Ademais este arrefriamento gradual axuda a que as temperaturas nos océanos sexa máis estable, permitindo a vida mariña neles.

6. O upwelling é un movemento de subida das augas frías ao longo da costa, isto fai que tamén suban nutrintes. Ocorre polos efectos dun vento de terra ou dun vento que sopra paralelo ao litoral e que permanece durante certo tempo. O auga da superficie (máis quente) é empuxada cara alta mar, como consecuencia diso descende o nivel do mar na costa. As augas frías das profundidades suben á costa para compensar esa "falta" de auga. Este fenómeno é moi típico nas costas de Galicia e Portugal. 

7. Denomínase cinta transportadora oceánica a unha corrente profunda que recorre todos os espazos acuáticos do planeta. Orixínase no atlántico norte, preto de Noruega. Ahí a auga só se conxela e está composta por elementos doces. A sal sobrante a estas temperaturas ten máis poder de salinizar, o que a fai máis densa, polo que baixa ás profundidades das augas. Estas augas se moven dende o Atlántico ata os océanos índico e pacífico. Distribuíndo así as sales por tódalas augas do mundo. Cando chega as rexións ecuatoriais a corrente vaise quentando pouco a pouco volvendo a subir a superficie.

Informe 4

 

𝕄𝔸ℙ𝔸 𝕄𝔼𝕋𝔼𝕆ℝ𝕆𝕃Ó𝕏𝕀ℂ𝕆

Como podemos observar no mapa, gran parte de Europa atópase baixo a influencia dun anticiclón, con orixe en Inglaterra. A parte Este está baixo os efectos dunha borrasca co centro en Italia. Mentres que ao continente se aproxima outra borrasca dende o Noroeste.

Pola proximidade entre isóbaras sabemos que a zona de centroeuropa soportará fortes rachas de vento que xirarán en sentido antihorario xa que proceden dunha borrasca. En cambio na península ibérica a situación estará moito máis calmada, con ventos suaves e en sentido horario. No Atlántico os ve tos tamén serán suaves pero soprarán en sentido antihorario.

O sureste de Italia verase afectado por unha fronte fría con dirección Este. A cal se desprazará nesta dirección ata atoparse cun fronte cálido deixando precipitacións sobre Grecia. Outra fronte fría chega polo norte de Inglaterra, aproximándose a un fronte cálido, os dous con dirección sureste. Cando a fronte fría se aproxime á masa de aire cálido provocará que o aire desta ascenda, condensándose, o que deixará intensas precipitacións pero de corta duración sobre o Reino Unido.

No oeste do océano Atlántico haberá tamén unha masa de aire frío por mor dos frontes fríos con dirección Este e tempo inestable, que provocará fortes choivas de pouca duración No norte hai un fronte cálido que deixará ceos cubertos e choivas suaves pero de longa duración. En España haberá bo tempo, estable e con ceos despexados.

Informe 3

 

𝔸 𝔻𝔼𝕊𝕋ℝ𝕌ℂℂ𝕀Óℕ 𝔻𝔸 ℂ𝔸ℙ𝔸 𝔻𝔼 𝕆ℤ𝕆ℕ𝕆

A capa de ozono é a zona da estratosfera terrestre (segunda capa da atmosfera) que contén unha concentración alta de ozono. Reúne o 90% do total do ozono da atmosfera. Atópase aproximadamente entre os 15 km aos 50 km de altitude.

As súas funcións son esenciais para a nosa vida. Filtra a prexudicial radiación dos raios ultravioletas (UV) procedentes do sol. Hai tres tipos de raios UV: os UVA, os UVB e os UVC; cada un máis daniño que o anterior. Bloquea por completo os UVC, gran parte dos UVB e algúns UVA. Faino reaccionando o ozono (O3) ca enerxía ultravioleta e dividíndose nunha molécula de osíxeno (O2) e un átomo simple de osíxeno (O). Esta reacción converte a radiación ultravioleta en calor. Deste xeito o ozono evita que os raios UV ingresen ás zonas máis baixas da atmosfera. Logo os átomos simples de osíxeno que quedaron na atmosfera vólvense a unir cas moléculas de osíxeno e volven a formar ozono. Ademais actúa como reserva dalgúns elementos químicos como son o carbono ou o nitróxeno.

A súa degradación provocou o quentamento do planeta, o que se soe chamar efecto invernadoiro, que ocasiona o cambio climático. Destruír a capa de ozono implicaría debilitar a protección contra os raios ultravioletas que provocan cancro de pel, cataratas e dano xenético no sistema inmunolóxico, polo que ocasionaría diferentes tipos de alerxias, ser máis propenso a padecer enfermidades autoinmunes e infeccións por bacterias e virus. Esta radiación inhibe o ciclo reprodutivo do fitoplancton, o cal pode contribuír a diminución da poboación de distintas especies de animais, como xa se observou na baixa taxa de reprodución de peixes, cangrexos e camaróns. Tamén podería causar cambios drásticos noutros ecosistemas dos que depende a nosa propia vida, como a alteración no proceso de fotosíntese, provocando modificacións nalgunhas plantas e a alteración no proceso de migración das aves ou no proceso de colleita de produtos agrícolas importantes como o son o trigo ou o millo. Se non se empezase a actuar contra isto as consecuencias serían devastadoras, no 2065 teriamos perdido dúas terceiras partes da capa de ozono, polo que o índice de radiación ultravioleta sería tan alto que provocaría queimaduras en cinco minutos.

As actividades humanas afectaron á capa de ozono, produciron un esgotamento progresivo do ozono na estratosfera, que se comezou a observar no 1970. Aínda que tamén pode ocorrer por causas naturais como erupción volcánicas, que liberan gases á atmosfera, isto non é realmente o que provoca o seu declive. Este esgotamento foi aumentando co paso das anos, ata que se produciu o que os científicos chaman buratos na capa de ozono, é dicir, lugares nos que a concentración de ozono está reducida.

Actualmente temos un destes buratos no continente ártico. Xa que as condicións climáticas desta rexión contribúen ás reaccións químicas que descompoñen o ozono. As temperaturas alí en inverno son de -90ºC e no verán de -80ºC, o que provoca que se formen nubes estratosféricas polares e illamento do aire estratosférico polar (ocasionado polo forte vento dos polos, que forman o vórtice polar, o cal impide que o aire circule pola estratosfera). Estes factores fan que se produzan reaccións de cloro e bromo, aumentando as concentracións destes. Aínda que non só a Antártida (Polo Sur), senón que tamén o Ártico (Polo Norte) experimenta isto, mais na primeira é máis grave.

Diversas medicións da concentración de ozono dende satélites, aeronaves e sensores dende a Terra indican que o ozono na atmosfera se reduciu un 5% entre a década de 1970 e mediados de 1990. Os científicos relacionaron esta redución do ozono na atmosfera co aumento de certos químicos nela. Estes son gases que conteñen cloro e bromo, os cales teñen o potencial de descompor o ozono na atmosfera. Existen distintas sustancias que afectan deste xeito á capa de ozono. Como o son os CFCs (clorofluorcarbonos), que foron empregados para fabricar refrixerantes, illantes e aerosois; ou tamén outros gases como o cloruro de metilo, os halóxenos e o bromuro.

Por iso a comunidade internacional fixo un gran esforzo por reducir o consumo e a produción destes gases (CFCs) e outros químicos daniños. Firmáronse varios protocolos nos que participaban diferentes países para frear o uso dos químicos que afectan ao ozono. Polo que agora só se consume un 1,6% do que se consumía en 1986. Grazas a isto observouse un incremento na concentración de ozono dende o 2000 e o burato da capa de ozono sobre a Antártida foi decrecendo. Porén o proceso de recuperación da capa de ozono estase dando lentamente, xa que se detectou unha nova produción de CFCs no este de Asia (ademais dos produtos antigos que seguen a emitir estes gases), polo que se espera que aínda a mediados deste século volvamos aos valores da década dos 60.

Coronavirus

 Para ir metendonos en materia hai que comezar falando de qué son os virus. Os virus son axentes de tipo infeccioso que se atopan nas células dos seres vivos. Son parásitos obrigados, o que quere dicir que só poden sobrevivir parasitando un organismo. Posto que non teñen metabolismo propio e precisan dos ribosomas dos seres vivos para poder reproducirse. Unha vez que os parasitan aliméntanse das súas células e  reprodúcense con gran rapidez. Algúns son inofensivos, máis a maioría causan graves enfermidades coma o SIDA. As células atacadas denomínanse hóspedes e as bacterias fan que estas fagan réplicas delas. Poden parasitar calqueira organismo. Depende da parte á que afecten denomínanse de distinta forma, como por exemplo: dermatrópicos (texidos), pneumotrópicos (pulmóns), neurotrópicos (sistema inmunolóxico)... Hoxe en día prevense e erradícanse con vacinas, que estimulan a produción de anticorpos. Algunhas das enfermidades máis comúns causadas por eles son: o zika, o sarampión e o dengue.

Que son os coronavirus?

Son unha extensa familia de virus que              poden causar enfermidades tanto en              animais como en humanos. Nos humanos        sábese que varios coronavirus causan        infeccións respiratorias que poden ir                dende o resfriado común ata enfermidades        máis graves como o síndrome respiratorio              de Oriente Medio (MERS) e o síndrome respiratorio agudo severo (SRAS). Foron    descritos por primeira vez na década dos 60,        no século pasado. Dende entón atopáronse            sete tipos de coronavirus [229E, OC43, SARS-CoV, NL63, HKU1, MERS-CoV E O SARS-CoV-2 (actual COVID-19)].Deuselle ese nome pola súa apariencia, semella que está coronado cun anel de estruturas redondeadas.. 

Que é o COVID-19?

É a enfermidade infecciosa causada polo coronavirus, xa mencionado. Era un virus decoñecido ata que estalou un brote en Wuhan (China) en decembro de 2019. Actualmente orixinou unha pandemia que afecta a moitos países. 

Cales son os seus síntomas?

Os síntomas máis habituais do covid son a febre, a tos seca e o cansancio. Outros síntomas menos frecuentes que afectan a algúns pacientes son as dores e molestias,  conxestión nasal, dor de cabeza, conxuntivitis, dor de garganta, diarrea, pérdida de gusto e olfacto e erupcións cutáneas ou cambios de cor nos dedos das mans ou dos pés. Estes síntomas soen ser leves e comezan gradualmente. Algunhas persoas ni se quera os presentan, o que chamamos asintomáticos. 

A maioría das persoas (a redor do 80%) recupéranse da enfermidade sen necesidade de tratamento hospitalario. Ao redor de 1 de cada 5 persoas que contrae o COVID-19 presenta un cuadro grave e experimenta dificultades para respirar. As persoas maiores e as que padecen afeccións médicas previas coma hipertensión arterial, problemas cardiacos ou pulmunares, diabetes ou cancro teñen máis posibilidades de presentar cuadros graves. Aínda que calquera pode contraer o coronavirus e padecer síntomas graves. As persoas de calquera idade que teñan febre ou tos e ademáis respiren con dificultade, sentan dor ou opresión no peito ou teñan grandes dificultades para falar ou moverse deben solicitar atención médica inmediatamente. Polo tanto, se é unha persoa saudable que só presenta síntomas leves en principio non é preciso que vaia ao médico. Pero si que informe, realice a PCR e, no caso de ser positivo porse en corentena el e todas as persoas cas que mantivera contacto. 

Como se propaga?

A enfermidade propágase principalmente de persoa a persoa a través das gotas que saen do nariz ou da boca dunha persoa infectada ao toser, estornudar ou falar. Infectarase se estas gotas chegan ás mucosas (ollos, nariz ou boca). Aínda que son relativamente pesada e caen rapidamente ao chan. Polo que é importante manterse cando menos a un metro de distancia uns de outros. Estas gotas tamén poden caer sobre obxectos e superficies como mesas, pomos ou barandillas, de xeito que tamén nos podemos infectar se tocamos isto e logo levamos as mans ás zonas xa mencionadas. Por iso é crucial desinfectarse as mans frecuentemente.

Como se prevén?

• Limpar ben as mans e con frecuencia, empregando un desinfectante a base de alcol ou auga e xabón, xa que isto mata os virus que podamos ter nelas. 
• Manter unha distancia mínima, xa que canto máis preto estemos máis probable é que as gotas que expulse nos infecten. 
• Evitar ir a lugares concurridos, xa que se hai aglomeracións é máis posible estar en contacto cun positivo. 
• Evitar tocar, os ollos, nariz e boca e ter manter unha boa hixiene respiratoria, como por o cóbada para estornudar ou tusir. 
• Empregar sempre que se saia á rúa ou vaiamos estar en contacto con outras persoas a mascarilla. 
• Aillarse se se presenta algún síntoma e, no caso de que sea necesario acudir ao médico facelo seguindo as indicacións dun doutor. 

Ten cura?

Ata agora non se atopou ningún medicamente que o cure completamente ou o evite, máis si hai algúns medicamentos que axudan a combatilo e principalmente a aliviar os síntomas. Tamén se comezaron a administrar xa as primeiras vacinas contra este, a espera aínda de coñecer ao 100% a súa eficacia e efectos secundarios. 

Informe 2

 

𝔸 ℂℍ𝕆𝕀𝕍𝔸 Áℂ𝕀𝔻𝔸

A choiva ácida é unha das consecuencias da contaminación atmosférica. O concepto de choiva ácida engloba calquera forma de precipitación que presente elevadas concentracións de ácida sulfúrico e nítrico. Tamén pode mostrarse en forma de neve, néboa e partículas de material seco que se pousan sobre a Terra. Os gases procedentes da queima de combustibles reaccionan co osíxeno do aire e o vapor de auga, transformándose en ácidos que se depositan na superficie terrestre a través das precipitacións. Isto ten efectos devastadores sobre os ecosistemas e supón un grave perigo para os seres vivos.

As erupcións volcánicas, os terremotos, os incendios naturais, os lóstregos e algúns procesos microbianos liberan dióxido de xofre e óxidos de nitróxeno á atmosfera. Con todo, a acción humana é a maior causante das emisións de dióxido de xofre, como consecuencia da queima de combustibles fósiles nas industrias e centrais enerxéticas, e de óxidos de nitróxeno debido aos gases producidos polos vehículos. E, en menor medida, as explotacións gandeiras intensivas producen amoníaco a partir da descomposición da materia orgánica. Estes tres contaminantes oxídanse en contacto ca atmosfera e dan lugar á formación de ácido sulfúrico e ácido nítrico. Estes ácidos disólvense nas gotas de auga das nubes e caen á superficie terrestre mediante a denominada choiva ácida.

                                           

Ten moitas consecuencias nocivas para o entorno, mais o maior efecto teno sobre lagos, ríos, arroios, pantanos e outros medios acuáticos. Eleva o nivel ácido dos acuíferos, o que posibilita a absorción do aluminio que se transfire, a súa vez, dende as terras de labranza aos lagos e ríos. Esta combinación incrementa a toxicidade das augas para o cangrexos de río, mexillóns, peixes e outros animais acuáticos. Algunhas especies poden tolerar as augas ácidas mellor que outras (algúns animais non poden sobrevivir en pH demasiado ácidos). Con todo, nun ecosistema interconectado o que afecta a algunhas especies remata afectando a moitas outras a través da cadea alimentaria.

A choiva ácida tamén contamina selvas e bosques, especialmente os situados a maior altitude. Estas precipitacións rouban os nutrientes esenciais do chan, á vez que libera aluminio, o que dificultada a absorción da auga por parte das árbores, tamén dana as súas follas. Os efectos dela xunto con outros axentes agresivos para o medioambiente reduce a resistencia das árbores e plantas a baixas temperaturas, a acción de insectos e as enfermidades. Algunhas terras teñen maior capacidade que outras para neutralizar os ácidos. Naquelas áreas nas que esa capacidade amortiguadora é menor os efectos nocivos son significativamente maiores.

Non é prexudicial para os seres humanos, é dicir o contacto con ela non supón ningún risco. Porén, os gases que provoca esta chuvia (óxidos de nitróxeno e óxidos de xofre) si son nocivos. Estes gases, que conteñen partículas de sulfato e nitrato son transportadas polo vento e inhaladas polas persoas, pudendo provocarlles enfermidades respiratorias.

Como exemplo da acción desta choiva podemos citar o caso que lle aconteceu nos anos 80 a un grupo de nenos que ían en canoa por un lago de Canadá e atopáronse ca auga cor turquesa. Isto é pouco natural. Débese a que pola súa proximidade con industrias de níquel e cobre veuse moi afectado pola choiva ácida. Polo que morreron ou marcharon case todos os seres vivos acuáticos, como as pequenas algas que bloquearían que a luz cheque as profundidades, de ahi que teña esa cor. Como este existen moitos outros casos.

O único xeito de combater a chuvia ácida é reducir as emisións dos contaminantes que a orixinan, o que quere dicir, diminuír o consumo de combustibles fósiles. Moitos gobernos tentaron frear as emisións mediante a limpeza de chemineas industriais e a promoción de combustibles alternativos. Podemos previla tamén mediante o aforro de enerxía, canta menos electricidade se consuma nos fogares menos químicos emitirán as centrais. Tamén empregando o transporte público, as bicicletas ou camiñando, xa que os automóbiles consumen grandes cantidades de combustible fósil. De todos xeitos se puidéramos deter a chuvia ácida hoxe mesmo aínda terían que transcorrer moitos anos para que os efectos de esta desapareceran.

Informe 1

 

𝔼ℕ𝔼ℝ𝕏Í𝔸 𝕊𝕆𝕃𝔸ℝ 𝔼 𝔼Ó𝕃𝕀ℂ𝔸 𝔼ℕ 𝔾𝔸𝕃𝕀ℂ𝕀𝔸

Galicia está apostando polas enerxías renovables, alcanzando o 63% de electricidade xerada a través delas. No último ano rexistrou 7,1 millóns de Mwh procedentes de fontes naturais e limpas, dun total de 11,2 millóns de Mwh producidos. Segundo o último informe realizado pola Rede Eléctrica de España, Galicia se atopa na segunda posición de maior participación de produción renovable fronte ao total xerado polo país, con un 16,6%. Ademais compón o 13,9% da potencia renovable xerada sobre o total da produción, manténdose de novo como a segunda comunidade con maior porcentaxe.

Enerxía solar:

A enerxía solar é unha enerxía renovable obtida a partir da radiación electromagnética do sol. É renovable porque se obtén dunha fonte natural e inesgotable.

Pódese captar a través de células fotoeléctricas (conforman os paneis fotovoltaicos), helióstatos (espellos con movemento rotatorio que dirixen os raios cara una determinada dirección) ou colectores solares. Que posteriormente a transforman en enerxía solar térmica (a través da temperatura) ou enerxía solar fotovoltaica (a través da luz).                    

As enerxías renovables están crecendo considerablemente, especialmente a enerxía solar fotovoltaica. Tras a eliminación de obstáculos á enerxía solar que levou a cabo o Ministerio para a Transición Ecolóxica poderase autoconsumir enerxía por parte dos particulares nos seus fogares. Ademais da derogación do “imposto do sol” que se lle impoñía aos consumidores da enerxía xerada e consumida na súa propia instalación.

Galicia conta con, aproximadamente, 87 instalacións para autoconsumo fotovoltaico, situándose como a terceira comunidade autónoma con maior número de placas solares instaladas, despois de Cataluña e Andalucía. Isto, xunto ca baixada permanente de custos no sector fotovoltaico, permite que o emprego de placas solares estea ao alcance de todos.

Co fin de fomentar as enerxías renovables e, principalmente a enerxía solar fotovoltaica, o Instituto Enerxético de Galicia (Inega) estableceu unha serie de subvencións que poden ser complementarias con outro tipo de axudas ofrecidas polo Estado ou outras entidades públicas. As principais funcións do Inega son promover un uso racional da enerxía, diversificar as fontes enerxéticas e reducir a dependencia enerxética procedente do exterior. Estableceu unha bonificación máxima do 50% a instalacións fotovoltaicas, para subvencionar algúns conceptos como os paneis solares, o proceso de acondicionamento da enerxía eléctrica e monitorización, outros accesorios precisos para a instalación de placas solares e a man de obra.

Os prezos da instalación dos paneis é diferente segundo a comunidade. Xa que os custos varían segundo a zona xeográfica aínda que o prezo dos materiais se mantén. O resto de importes varía en función da enerxía consumida no fogar e a estrutura, é dicir, o número de células ou módulos necesarios. Nas diferentes provincias de Galicia o custo pode oscilar entre os 3.300 e os 6.300 euros (de 5 a 15 módulos). É rendible instalalas en Galicia? Aínda que dispón de menos horas de sol que outras comunidades españolas segue a ser rendible. Nos días nubrados ou chuviosos producen do 10% ao 25% da súa capacidade.

A seguinte gráfica mostra o Período Simple de Retorno da Inversión (en Lugo), é dicir, o número de anos que se tarda en recuperar a inversión realizada na instalación das placas. Neste caso tómanse uns valores anuais en torno aos 4.160 kWh e analízanse tres casos: Sin bonificación, bonificación do IBI do 50% durante 5 anos e bonificación do IBI do 25% durante 5 anos.

Polo tanto, sin bonificación tardaríase 11 anos en recuperar a inversión, ca bonificación do 25% seis anos e nove meses e ca bonificación do 50% en cinco anos e seis meses.

Enerxía eólica:

A enerxía eólica é un tipo de enerxía renovable que funciona grazas ao vento. A situación xeográfica de Galicia fai que estea en contacto directo co Océano Atlántico e polo tanto é un dos puntos da península onde as borrascas atlánticas golpean con máis forza. En inverno os ventos son de dirección suroeste, enerxéticos e suaves e no verán son suaves de dirección noroeste. Pola súa posición estratéxica converteuse nunha zona óptima para a instalación de parques eólicos.

Galicia conta con 158 parques eólicos (máis de 4.000 aeroxeneradores), o que a converte na segunda comunidade española cun maior número deles. Producindo así o 14,43% da produción total de enerxía eólica. As zonas cun maior número de parques eólicos (ventos máis enerxéticos) sitúanse no norte e a Terra Cha de Lugo, Costa da Morte, Deza, os límites de Ourense con Pontevedra e o sur de Ourense. No ano 2013 a facturación destes parques chegou a superar os 700 millóns de euros.  

Nos últimos anos a construción de parques na comunidade galega diminuíu significativamente debido a dúas razóns. A primeira é que a superficie é inferior que noutras comunidades, polo que os parques eólicos máis produtivos xa se están construídos nos mellores sitios. O segundo é un motivo económico lexislativo. Debido a crise do 2008 e a “Moratoria das Enerxías Renovables”, que creou inseguridade cara esta inversión.

Mapas de conceptos tema 2

 

Cuestionario U2: A amosfera

 1.Dentro das placas solares hai as térmicas (quentan a auga) e as fotovoltaicas (xeran a electricidade).

As placas solares fotovoltaicas converten a enerxía solar en enerxía eléctrica, a través desta transformación obtense a enerxía fotovoltaica. 

As placas solares están formadas por módulos e estes á súa vez por células fotovoltaicas. Estas son fabricadas con silicio, conteñen unha ou varias láminas de material semiconductor e están recubertas por un vidro transparente que deixa pasar a radiación solar e minimiza as perdas de calor. 

A luz do sol incide nas células fotovoltaicas da placa, creando un campo de electricidade entre as capas. Así se xera un circuíto eléctrico. Canto máis intensa sexa a luz maior será o fluxo de electricidade. As células transforman a enerxía solar en forma de corrente continua. Esta pasa a un inversor solar que  a converte en corrente alterna, que é a que empregamos para alimentar os dispositivos eléctricos. Por último entra na caixa de conexións da nosa vivenda e distribúese segundo a demanda de consumo. En caso de non ser suficiente para abastecer todo tomará a enerxía da rede eléctrica. Se hai excedentes pódense acumular en baterías para empregala cando se precise. 

                

2. Os aeroxeneradores son a evolución dos muíños de vento e hoxe en día son aparatos de alta tecnoloxía. Producen electricidade aproveitando a enerxía natural do vento para impulsar un xerador. O vento é unha fonte de enerxía limpa, sostible e inesgotable. A transformación de enerxía cinética en eléctrica non produce emisións. 

O vento pasa sobre as aspas do aeroxenerador, provocando unha forza xiratoria. As palas fan rodar un eixe que hai dentro da góndola, que entra a unha caixa de cambios. A caixa de cambios incrementa a velocidade de rotación do eixe provinte do rotor e impulsa o xerador, que emprega campos magnéticos para converter a enerxía rotacional enerxía eléctrica. A enerxía do xerador pasa por un transformador para adaptala ao voltaxe necesario. As redes de distribución eléctrica reparten a enerxía por todo o país. 

                          

3. Emisión é o feito de emitir algo ou o que é o mesmo; verter, arroxar ou votar algo cara fóra.  Por exemplo a emisión de gases contaminantes por parte dos vehículos ou fábricas. Mentres que a inmisión é a agresión ambiental ou a concentración de contaminación nun lugar e momento concretos, que o alteran e a cal están expostos os seres vivos e materia. Polo tanto a inmisión é a concentración de  contaminación creada ao emitir certos gases. 

4. O óxido de nitróxeno é un contaminante primario que se forma de xeito natural. Desaparece da atmosfera reaccionando cos radicais OH, formando, entre outros compostos ozono.

O óxido de xofre mediante reaccións fotoquímicas no aire se transforma en trióxido de xofre, o cal se disolve nas partículas da auga transformándose en ácido sulfúrico. Logo ocorre a chuvia ácida, pasando a contaminación da atmosfera ao  chan. Unha vez ahí elimínanse mediante a intervención de bacterias.

5. Smog provén da palabra inglesa smoke, equivalente a fume. Foi empleada para referirse á néboa gris ou roxiza que aparecía sobre as cidades os días de calor como consecuencia da contaminación. É un dos tipos de contaminación do aire máis importante. Orixínase mediante a combinación do aire con contaminantes durante un longo período de tempo a altas presións (anticiclón), o que provoca o estancamento do aire e que eses gases nocivos permanezan na troposfera. É unha mestura química de fume e néboa con concentracións elevadas de óxido de sulfuro e nitróxeno, hidrocarburos e partículas de pomo, manganeso, cobre, níquel, zinc e carbón. 

   

6. Unha onda electromagnética está constituída por pequenas cargas de enerxía chamadas fotóns. Todos os sistemas biolóxicos vénse afectados por estas. O efecto que causa ven determinado pola intensidade do campo magnético e pola cantidade de enerxía que contén cada fotón. Poden alterar a temperatura dunha persoa ou animal. Aínda se está estudando se teñen efectos nocivos para a nosa saúde, aínda que en persoas máis sensibles a isto podería provocar insomnio, irritación, migrañas... Tamén se pensa que pode provocar mutacións xenéticas, algúns tipos de cáncros, a aparición doutras enfermidades graves, poden alterar o desenvolvemento dos ósos en nenos, ocasiona problemas de visión...

Cuestionario U2: A atmosfera e a hidrosfera

 1. O ciclo da auga mantén a temperatura do clima de dous xeitos:

• O vapor de auga é un gas con efecto invernadoiro (aumenta a temperatura).
• Condiciona a cantidade de xeo e neve, responsables do albedo (reduce a temperatura). Xa que cando está neste estado, o branco reflexa a luz e non absorbe o calor. 

O que mantén o ciclo da auga no tempo son os distintos procesos polos que pasa e a enerxía do sol e a gravidade que os provoca. Os procesos son a evaporación, a condensación, as precipitacións,as infiltracións, a escorrenta superficial, a circulación subterránea e a fusión.

2. O gradiente térmico é a variación da temperatura por unidade de distancia. Provoca unha transferencia de calor dende un corpo a outro. No caso da atmosfera refírese á distancia que temos que subir nesta para que a temperatura diminúa un grao. Ou tamén poden medirse os graos que aumenta por cada quilómetro de altura. Isto inflúe nos movementos do aire e da auga:

• Movementos verticais: 
• Atmosfera: O aire móvese dende abaixo cara arriba. Canta máis altura o aire é mais frío e denso, polo que baixa e se quenta, o aire superficial é máis cálido e menos denso polo que sube e arrefríase outra vez. 

• Hidrosfera: A auga móvese dende arriba cara abaixo. A auga superficial descende cando está máis fría que a do fondo e fai que a auga profunda se eleve.
  

            

• Movementos horizontais: 
• Atmosfera e hidrosfera: O movemento do vento e das correntes débese ás diferenzas de temperatura horizontais debido ao quentamento desigual da superficie terrestre segundo á insolación. Hai circulación horizontal do vento e de correntes oceánicas que transportan calor e amortecen as diferenzas térmicas. A presenza de masas continentais condiciona este fluxo desviando tanto ventos como correntes. 

                                  

 

3. A atmosfera é a capa de gases que rodea un corpo celeste (como a Terra), son atraídos cara este pola forza de gravidade e protéxeno da radiación solar ultravioleta, controlan a temperatura e evitan o impacto de meteoritos. A atmosfera da Terra non sempre foi igual, é o resultado dun proceso que durou millóns de anos. Inicialmente estaba composta por hidróxeno e helio. Despois o planeta foi "bombardeado" por unha gran cantidade de meteoritos o cal provocou unha gran actividade tectónica e volcánica. Os gases liberados de esta actividade formaron a atmosfera secundaria, que contén dióxido de carbono, vapor de auga, nitróxeno e gases sulfurosos. Logo as cousas calmáronse e apareceu a choiva.  pénsase que por estas choivas constantes formáronse os océanos, inicialmente ricos en ácido carbónico. Co tempo este ácido acabou precipitando dando lugar ás rocas carbonatadas, deste xeito o dióxido de carbono foi desaparecendo da atmosfera para sedimentarse nas profundidades mariñas. Logo foi a vida a que foi cambiando a atmosfera, coa aparición das bacterias fotosintéticas que comezaron a liberar osíxeno hai uns 3.500 millóns de anos. Con isto desenvolveuse a vida mariña e logo apareceron os grandes organismos como os animais. Isto deu lugar á atmosfera actual, formada por 78% de nitróxeno, 21% de osíxeno e outros gases creados. Ademais de gran cantidade de vapor de auga.

4. A atmosfera divídese en distintas capas segundo a variación de temperatura formando así unha escala chamada gradiente térmico atmosférico. A relación entre a altura e a temperatura é diferente en cada capa.Tamén hai diferenzas nos gases de cada unha, o que fai que teña unha estrutura complexa

• Troposfera: Capa máis baixa onde ocorren a maioría de fenómenos meteorolóxicos. A súa temperatura diminúe ca altura, a mínima é de -50°C. Contén a maioría do aire do planeta.
  
• Estratosfera: A medida que se sube en altura a súa temperatura aumenta debido aos raios ultra violetas, polo que a temperatura elévase ata uns -3°C. Contén un 19% dos gases da atmosfera pero moi pouco vapor de auga.
• Mesosfera: É a zona máis fría da atmosfera, pode alcanzar os -80°C. Contén grosos gases que frean o impacto dos meteoritos.
• Termosfera: A temperatura aumenta ca latitude, podendo chegar a 1.500°C. 
  
• Exosfera: É a ultima capa, polo tanto a máis próxima ao espazo. Alí o aire é moi pouco denso, polo que as partículas non transmitirían calor. Pódese dicir que a temperatura alí é cálida polo rápido movemento dos átomos. Mais nós non o percibiriamos así, xa que percibimos o calor ao chocar as partículas contra nós e transferírnos enerxía térmica, como alí hai tan poucas sentiriamos frío. 

       

 5. A convección é o transporte de calor entre zonas con diferente temperatura mediante o movemento de materia. O aumento da temperatura produce unha redución da densidade, o que provoca un movemento de fluídos debido a presións e forzas cando os fluídos de diferentes densidades vénse afectados pola gravidade. 

6.

• Anticiclón: Zona atmosférica onde a presión é superior que nas áreas circundantes. Produce bo tempo, ceos despexados e ocasionalmente néboa. 
• Borrasca: Zona atmosférica onde a presión é inferior que nas áreas circundantes. Produce fortes ventos e abundantes precipitacións. 

7. O relevo inflúe de distintos xeitos na circulación do aire. Por exemplo a variación de temperatura segundo a altitude. Tamén se producirían chuvias orográficas. Estas son producidas polo ascenso de aire húmido ao atoparse un obstáculo, como unha montaña. Ao ascender arrefríase ata chegar a o punto máximo de condensación e dar lugar as precipitacións e á aparición de nubes nese lado da montaña. Cando isto ocorre existe un forte contraste climático entre ambas ladeiras (Efecto Foehn), xa que no outro lado está despexado e a temperatura aumenta debido ao aire xa seco e cálido que descende rapidamente pola ladeira. Un exemplo son os Pirineos. O aire húmido que provén de España e do sur arrefríase provocando fortes chuvias na ladeira de España. Na cima da cordilleira prodúcense fortes ventos e descende. Agora este aire está seco e vai quentándose a medida que vai baixando pola outra ladeira. O efecto Coriolis fai que o aire xire nos hemisferios no sentido das agullas do reloxo ou ao revés por mor da rotación da Terra. A diferente insolación fai que nas zonas ecuatoriais  o aire se quente moito e nas polares arrefría moito.

Mapa conceptos tema 1

 

Actividade 5: Informe

 

É O PLANETA TERRA UN SISTEMA?

A Terra pode ser considerada un sistema xa que cumpre todos os requisitos necesarios, que son: estar definida por uns límites físicos, permitir (ou precisar) a entrada e saída de enerxía e materia e estar composta por diferentes elementos ou subsistemas que deben cooperar en conxunto, interrelacionándose entre si, para que o sistema funcione correctamente.

Límites:

A Terra posúe uns límites máis ou menos definidos, xa que é unha liña “imaxinaria” que non podemos marcar con exactitude fisicamente. Esta liña onde acaba o noso planeta é coñecida como Liña de Kármán. Isto é un intento de definir o limite entre a atmosfera terrestre e o espacio exterior e esta situada a 100 km sobre o nivel medio do mar. Posto que a atmosfera non remata de xeito brusco, senón que se vai facendo máis delgada progresivamente, non todo o mundo define os limites aí, algúns científicos fan as súas aproximacións noutra altitude, por exemplo nos 80 km. Este límite tamén pode variar segundo a termosfera e a exosfera se consideren parte da atmosfera terrestre ou do espacio exterior. Neste caso ampliaríase esa “fronteira” ata os 10.000 km sobre o nivel do mar.

Entrada e saída:

A terra é un sistema aberto, polo tanto intercambia materia e enerxía co exterior.

O intercambio de enerxía é escaso. Capta corpos celestes, como son os cometas ou os asteroides, que pasan pola súa órbita e partículas de vento solar. E dela escapan moléculas lixeiras da atmosfera.

O intercambio de materia é moito máis importante. Intercámbiase a enerxía solar incidente; a reflectida (30% da incidente) e a enerxía térmica que volve ao espacio, que é procedente tanto da enerxía solar absorbida como da enerxía do calor interno da Terra. A fonte enerxética máis importante do planeta terra é o sol.

Subsistemas:

A terra componse de diversos elementos que se clasifican en catro subsistemas:

• Hidrosfera: Capa de auga que rodea a Terra. Inclúe a auga da superficie, a que se encontra no interior e a que se atopa no aire como vapor de auga. Esta circula de uns lugares a outros cambiando o seu estado físico (pode atoparse líquida, sólida ou en vapor), dun xeito cíclico que constitúe o ciclo hidrolóxico.

• Biosfera: É a capa máis extensa da codia terrestre. Está composta por tódolos seres vivos, as súas relacións e o medio que os rodea, polo tanto inclúe tamén a auga, a terra e o aire. Máis ou menos esténdese dende as profundidades dos océanos ata uns 10 km por enriba do nivel do mar.

• Xeosfera: Parte sólida da Terra. Parte desta está baixo os océanos formando os fondos mariños e parte emerxe formando os continentes e as illas. Está formada por tres partes:

  • Codia: Parte máis externa, composta por materiais sólidos e é máis grosa nos continentes que nos fondos mariños.

  • Manto: Capa intermedia. A súa temperatura é máis elevada que a da codia. Nalgunhas zonas do manto atópanse rocas fundidas que reciben o nome de magma.

  • Núcleo: Capa interna. Componse de ferro e outros metais. Ten unha temperatura moi alta. Divídese a súa vez en núcleo interno e externo

• Atmosfera: É a parte gaseosa da Terra, sendo así a parte máis externa e menos densa do planeta. Está constituída por un conxunto de gases (principalmente osíxeno, nitróxeno, argon, dióxido de carbono e vapor de auga) que comunmente recibe o nome de aire. Protexe a vida sobre a Terra absorbendo da radiación solar ultra violeta na capa de ozono. Ademais fai de escudo contra os meteoritos, que se desintegran nela. As súas partes son a troposfera, a estratosfera, a mesosfera, a termosfera e a exosfera (que, como xa dixen ao comenzo, pode ser a zona de tránsito entre a atmosfera e o espazo, ou non).

Relacións entre subsistemas:

• A biosfera non podería completar os seus ciclos sen a intervención da atmosfera. Xa que esta protexe dos raios do sol, regula a temperatura e ten un  importante papel no ciclo da auga.

• Os seres vivos da biosfera, mediante a fotosíntese e a respiración, intercambian constantemente gases ca atmosfera.

• As plantas (biosfera) absorben auga e minerais do chan (xeosfera e hidrosfera), co que xunto co CO2 e a enerxía solar, producen o material co que se alimentan. Os restos dos animais e plantas serán descompostos e devoltos de novo ao chan.

• No ciclo da auga esta é pasada continuamente entre a hidrosfera e a atmosfera mediante a evaporación e as precipitacións.

• A hidrosfera ten un importante papel sobre a xeosfera, modificando o relevo. Isto ocorre mediante a erosión por mor das precipitacións, do paso de ríos ou outras correntes, das olas, etc.

• Parte da enerxía interna da xeosfera é liberada ao exterior nas erupcións volcánicas, que expulsan materia á codia e vapor de auga e gases á atmosfera. Así se formou a atmosfera primitiva nas primeiras fases do planeta.

• O máximo grao de relacións dáse entre a biosfera e os demais subsistemas, xa que esta integra aos outros, pois os seres vivos precisan da interacción deles, do aire, do solo, da auga...

• A atmosfera regula a enerxía procedente do Sol e a temperatura do planeta, senón a superficie (xeosfera) deste quentaríase en exceso, tampouco sería posible a vida na Terra (biosfera) e modificaría por completo o estado no que se pode atopar a auga (hidrosfera).

• A hidrosfera tamén ten un papel moi importante na regulación da temperatura grazas ao elevado calor específico da auga, as correntes mariñas e a que se reflicten as radiacións solares no xeo. Influíndo dun xeito parecido á atmosfera no caso anterior.

En definitiva, son moitas as relacións que se establecen entre cada un dos subsistemas, pero todas son precisas para que a Terra poida funcionar correctamente como sistema.